Ήραια ή Ηραία ή Εκατόμβαια

Πρώτη η Ιπποδάμεια συνέστησε τα Ήραια, 

για το γάμο της με τον Πέλοπα, 

γιορτή αφιερωμένη στην Ήρα, 

για να τιμήσει τη θεά του γάμου.

 Έτσι η πόλη στολιζόταν πάντοτε με άφθονα άνθη σε γιρλάντες προς τιμήν του γάμου της θεάς.

Η Ιπποδάμεια λοιπόν, μάζεψε δεκαέξι γυναίκες και τον αγώνα κέρδισε η ίδια, άλλοι ως νικήτρια παρουσιάζουν την Χλωρίδα, την κόρη του Αμφίονα και 

πρώτο έπαθλο σε αυτούς τους αγώνες ήταν το μήλο, 

διότι ήταν το δώρο της θεάς Γαίας στους γάμους του Διός με την Ήρα.

[Το μήλο,  που έμεινε στη λαϊκή μας παράδοση μέχρι σήμερα,

όπου μπηγμένο στο φλάμπουρο (σημαία)

είναι πρωταρχικό σύμβολο έρωτα και γάμου. (γονιμικό σύμβολο)

 

       http://evangelosavdikos.blogspot.gr/2011/07/27.html

 Στην αρχαία Ελλάδα ο ερωτευμένος έδινε στην αγαπημένη του ένα μήλο, αν αυτή του το γύριζε δαγκωμένο, ήταν απόδειξη πως κι αυτή τον αγαπούσε, διαφορετικά σήμαινε πως τον αγνοεί….

 

Τῷ μήλῳ βάλλω σε· σὺ δ΄ εἰ μὲν ἑκοῦσα φιλεῖς με͵

δεξαμένη τῆς σῆς παρθενίης μετάδος͵

εἰ δ΄ ἄρ΄ ὃ μὴ γίγνοιτο νοεῖς͵ τοῦτ΄ αὐτὸ λαβοῦσα

σκέψαι τὴν ὥρην ὡς ὀλιγοχρόνιος.

  

(Παλατινή Ανθολογία, V 79)

 

Σου πετώ το μήλο' κι αν μ' αγαπάς, 

δέξου το να μου χαρίσεις την αγνότητα σου.

Αν, ο μη γένοιτο αλλιώς σκέφτεσαι, πάρ’ το 

και σκέψου πως γρήγορα κυλά ο χρόνος.

μῆλον ἐγώ. βάλλει με φιλῶν σέ τις· ἀλλ΄ ἐπίνευσον͵

Ξανθίππη· κἀγὼ καὶ σὺ μαραινόμεθα.

 

(Παλατινή Ανθολογία, V 80)

μήλο είμαι, στο πετά κάποιος που σ΄ αγαπά, αλλά γνέψε.

Ξανθίππη, κι εγώ κι εσύ μαραινόμαστε.

Ήθη κι έθιμα με βαθύτατες ρίζες που μέχρι τις μέρες μας μένουν αναλλοίωτα, αν  και δεν τους δίνουμε την πρέπουσα σημασία, παρασυρόμενοι από αλλότρια έθιμα πέραν του Ατλαντικού που ως σειρήνες μας καλούν να τα ακολουθήσουμε, αλλά κι αυτά αποδεδειγμένα έχουν αρχαιοελληνικές ρίζες που έχουν ξεχαστεί.

Το δημοτικό τραγούδι της Μακεδονία μας λέει:

«μήλο μου κόκκινο, ρόιδο γραμμένο, γιατί με μάρανες τον πικραμένο»……..

Το παιδικό τραγουδάκι, απλοϊκά και με σοφία,

διδάσκει «κρυφά» το έθιμο, λέγοντας:

Ένα, δύο, τρία, πήγα στην κυρία

μού `δωσε ένα μήλο, μήλο δαγκωμένο

το δάγκωσε η κόρη κι έκανε αγόρι…….

Σπάνια συγκρίνουμε γεγονότα του χθες με το σήμερα, αλλά όταν το επιχειρούμε όλα έρχονται και κουμπώνουν τέλεια, σαν να μην πέρασε μια μέρα!!! Ξεφύγαμε λιγάκι αλλά νομίζω πως αξίζει ο κόπος καθώς όλα είναι τόσο όμορφα δεμένα μεταξύ τους κι έχουν τη σημασία τους στην παράδοση και τα έθιμα του τόπου μας.]

Τα Ήραια τελούνταν κάθε τρία χρόνια και αργότερα κάθε πέντε χρόνια κατά το μήνα Εκατομβαιώνα, που σήμερα αντιστοιχεί στα μέσα Ιουνίου με αρχές Ιουλίου, γενέθλιο μήνα της θεάς,  που κάθε φορά που λουζόταν στο Λούσιο ποταμό αποκτούσε και πάλι την παρθενία της.   

Η Ήρα είναι η νοητή ύλη ( ο αιθήρ) που δημιουργεί συνεχώς,  

που μένει πάντα νέα (Juno), γι' αυτό είναι πάντα αγνή και δημιουργική.

Αργότερα ναός της θεάς Ήρας κατασκευάστηκε στην Ηλεία, όταν βασιλιάς ήταν ο Όξυλος.

Δεκαέξι γυναίκες της Ηλείας, μιμούμενες τις δεκαέξι πρώτες γυναίκες που τέλεσαν τα πρώτα Ήραια,  ύφαιναν για πέντε συνεχή έτη τον πέπλο της θεάς Ήρας και συνέστησαν και αγώνα αφιερωμένο στη θεά. Αυτός ήταν κι ο πρώτος αγώνας που αφιερώθηκε στη θεά, μετά από πολλά χρόνια από τότε που η Ιπποδάμεια τέλεσε τα πρώτα Ήραια, γι’ αυτό κι οι γυναίκες υπηρετούσαν τη Θεά, εις ανάμνησιν των πρώτων αγώνων που τέλεσε η κόρη του Οινόμαου (Ιπποδάμεια),

κι ήταν αγώνας δρόμου μεταξύ παρθένων ανεξαρτήτου ηλικίας. 

Πρώτα αγώνας των νεοτάτων παρθένων, μετά των νεώτερων σε ηλικία και στο τέλος των πρεσβυτέρων (μεγαλυτέρων). Όλες είχαν χαλαρά τα μαλλιά, χυμένα στους ώμους, φορούσαν χιτώνα κοντό, λίγο πάνω από το γόνατο, που ήταν ριχτός στον έναν μόνον ώμο, αφήνοντας να φαίνεται γυμνός ο δεξιός μαστός τους.

Καθώς έτρεχαν στο «Ὀλυμπικὸν στάδιον»,  πολλές άφηναν να πέσει ο χιτώνας τους.

Τις νικήτριες στεφάνωναν με κλαδιά ελιάς, έγραφαν τα ονόματα τους σε εικόνες που αν ήθελαν τις τοποθετούσαν ως ανάθημα στο ξόανο της θεάς,  τους μοίραζαν κομμάτια κρέατος από τις θυσίες προς τη θεά. Οι αγώνες αυτοί γινόταν κάθε πέντε χρόνια.

Αυτοί ήταν αγώνες όπου λάμβαναν μέρος γυναίκες.

Αργότερα σε πολλά μέρη της Ελλάδος, όπου υπήρχαν ναοί της θεάς, οι αγώνες ήταν γυμνικοί ανδρών και τα αγωνίσματα ήταν:

(δρόμος, στάδιο, οπλίτης, δόλιχος, πένταθλο), 

αλλά και ιππικοί, μουσικοί και δραματικοί αγώνες και αρματοδρομίες.

Τα Ήραια ήταν και γιορτή των Ελλήνων στο Άργος, προς τιμήν της Ήρας.

«Ἐν τῷ Ἄργει πανήγυρίς ἐστι τῆς Ἥρας τὰ λεγόμενα Ἥραια ἢ Ἑκατόμβαια».

Κατά την πανήγυρη (αρχαία λέξη που σημαίνει εορτασμό), η ιέρεια της θεάς, εξέρχονταν από την πόλη με άμαξα που την έσερναν δύο λευκοί ταύροι και με μεγάλη πομπή και παράταξη, της οποίας ηγούνταν εκατό βόδια, πήγαινε στο ναό που βρίσκονταν έξω από την πόλη, πάνω σε λόφο. Εκεί θυσίαζε Εκατόμβη, δηλαδή εκατό βόδια και το κρέας τους, σύμφωνα με το έθιμο, μοιράζονταν στους πολίτες που παρακολουθούσαν την τελετή.

….θύονται γὰρ ἑκατὸν βόες τῇ θεῷ.

Ως έπαθλο των αγώνων, δίδονταν στους αθλητές χαλκός,

όχι όμως ακατέργαστος χαλκός, «οὐκ ἀργὸν χαλκὸν»,

αλλά χάλκινα σκεύη όπως τρίποδες, λέβητες,

κρατήρες, ασπίδες και στεφάνι από μυρσίνη.

τὸ δὲ ἔπαθλον τῶν ἀγώνων χαλκῆ ἀσπὶς καὶ στέφανος ἐκ μυρσίνης

Οι αγώνες κατά την γιορτή των Ηραίων γινόταν προς ανάμνησιν του βασιλιά Αρχίνου, που πρώτος συνέστησε τον αγώνα, επιφορτισμένος και με την κατασκευή όπλων.   
Από τότε επικράτησε και το συνήθειο να δωρίζονται όπλα ή χάλκινα σκεύη.

Ο βασιλιάς Αρχίνος έδωσε εντολή να κατασκευαστούν νέα όπλα και να μοιραστούν στους πολίτες. Ο κάθε πολίτης για το νέο όπλο που λάμβανε, παρέδιδε το παλιό του. 
Όλα τα παλιά όπλα έγιναν αφιερώματα στους θεούς.

….καινὸν ὅπλον ἑκάστῳ τῶν πολιτῶν διδοὺς τὸ παλαιὸν
ἐλάμβανεν ὡς ἀναθήσων τοῖς θεοῖς·

Αυτή η εργασία χορηγείται μόνον με άδεια

Creative Commons Αναφορά προέλευσης-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Μη εισαγόμενο.

Απαγορεύεται η αντιγραφή, ή αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική ή μερική ή περιληπτική ή η απόδοση κατά παράφραση ή διασκευή του περιεχομένου των δημοσιεύσεων του ιστολογίου, με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, ή άλλο χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της συγγραφέως, σύμφωνα με το νόμο 2121/1993 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, που ισχύουν στην Ελλάδα.