Το γνέσιμο (νήσις, ταλασία)

Το γνέσιμο (νήσις, ταλασία)

την φωτογραφία δανείστηκα απο το διαδίκτυο



Κύριο στάδιο της υφαντικής
προεργασίας, είναι το γνέσιμο.

Τα εργαλεία που απαιτούνται για
το γνέσιμο είναι μικρά, λεπτά,
ελαφριά και μεταφέρονται εύκολα.

Η ηλακάτι (ρόκα), είναι ένα απλό
εργαλείο, που δεν άλλαξε την μορφή του
και δεν εγκαταλείφθηκε για χιλιετίες,
παρά μόνο πριν από πενήντα περίπου χρόνια.

Η λειτουργικότητα της ηλακάτης και της
ατράκτου (αδραχτιού) δεν άλλαξε για
χιλιετίες και η τεχνική τους, έφτανε
σε όρια υψηλότατου αποτελέσματος, όταν
χέρια έμπειρα και επιδέξια, κατόρθωναν
να παράγουν λεπτότατες ίνες που σήμερα
μόνο τα υπερσύγχρονα εργοστάσια παράγουν
και όχι με τόσο ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Ο συνδυασμός εργαλείων και επιδέξιων χεριών,
κυρίως δακτύλων, απέδιδαν υψηλότατα τεχνικά
επιτεύγματα και μάλιστα ταχύτατα.

Για το γνέσιμο το καθαρισμένο,
ξασμένο μαλλί ή το λινάρι, βαμβάκι,
τοποθετείται στο διχαλωτό σύνεργο,
την ηλακάτη (ρόκα) και από εκεί η κλώστρια (ταλασιουργός),
τραβά τις ίνες του μαλλιού ή λιναριού,
με τα δάκτυλα των χεριών της και τροφοδοτεί
το αδράχτι (άτρακττο) που περιστρέφεται
στον αέρα προς τα κάτω, στα πόδια της.

Για να λειτουργεί καλύτερα το αδράχτι
και η περιστροφή του να είναι αποτελεσματική,
στην αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν τα σφονδύλια,
που ήταν είτε λίθινα, είτε πήλινα βαρίδια,
που κρατούσαν σταθερό το αδράχτι ώστε να
μην χάνει την δυνατότητα περιστροφής του.

Το αδράχτι περιστρέφεται και το μαλλί
στρίβεται και παράγεται έτσι νήμα λεπτό,
ανάλογα με το πόσο λεπτό το ήθελε η κλώστρια
και ανάλογα με την επιδεξιότητα της.

Η άριστη και έμπειρη κλώστρια, είχε τη
δυνατότητα να παράγει λεπτοκαμωμένη,
καλοστριμμένη και ομοιόμορφη κλωστή.

Εκατοντάδες μέτρα μαλλιού ή λιναριού,
απαιτούντο για την ύφανση. Το γνέσιμο
του μαλλιού, σαφώς ήταν πιο χρονοβόρο
από το χρόνο που απαιτούνταν για να υφανθεί
ίση ποσότητα μαλλιού.

Το γνέσιμο του μαλλιού ή του λιναριού,
ήταν μια χρονοβόρα διαδικασία και
η εργασία αυτή απαιτούσε πολύ υπομονή,
προκειμένου να παραχθεί λεπτό νήμα.


Έτσι οι γυναίκες έπρεπε να κλέβουν χρόνο
για το γνέσιμο, από άλλες εργασίες, ιδιαίτερα
αν αυτές ήταν στην ύπαιθρο. Αναγκαστικά,
το γνέσιμο έπρεπε να συνδυάζεται με άλλες
οικιακές ή αγροτικές δραστηριότητες.


Κερκυραία γνέθει ανάμεσα στα ζαρζαβατικά
φορώντας την παραδοσιακή στολή της περιοχής

Έτσι κάποτε ο Δαρείος έμεινε έκπληκτος,
όταν είδε μια γυναίκας της Παιονίας,
να κάνει ταυτόχρονα πολλές δουλειές,
ανάμεσα σ' αυτές και το γνέσιμο.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει, ότι ο Δαρείος
εντυπωσιάστηκε, όταν είδε μιια γυναίκα
από την Παιονία, να βαδίζει προς το ποτάμι
με μια στάμνα στο κεφάλι για να γεμίσει νερό.
Ταυτόχρονα με το ένα χέρι καθοδηγούσε
το άλογο της προς το ποτάμι για να ποτιστεί,
ενώ με το άλλο χέρι της έγνεθε, γεγονός
που προξένησε την περιέργεια του βασιλιά
καθώς δεν ήταν συνήθεια των γυναικών της
Περσίας ή της Λυδίας, ούτε άλλης περιοχής της Ασίας.


ΗΡΟΔΟΤΟΣ ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ

1 τελεωθέντων δὲ ἀμφοτέροισι, οὗτοι μὲν κατὰ τὰ εἵλοντο ἐτράποντο, Δαρεῖον δὲ συνήνεικε πρῆγμα τοιόνδε ἰδόμενον ἐπιθυμῆσαι ἐντείλασθαι Μεγαβάζῳ Παίονας ἑλόντα ἀνασπάστους ποιῆσαι ἐς τὴν Ἀσίην ἐκ τῆς Εὐρώπης. ἦν Πίγρης καὶ Μαντύης ἄνδρες Παίονες, οἳ ἐπείτε Δαρεῖος διέβη ἐς τὴν Ἀσίην, αὐτοὶ ἐθέλοντες Παιόνων τυραννεύειν ἀπικνέονται ἐς Σάρδις, ἅμα ἀγόμενοι ἀδελφεὴν μεγάλην τε καὶ εὐειδέα. 2 φυλάξαντες δὲ Δαρεῖον προκατιζόμενον ἐς τὸ προάστειον τὸ τῶν Λυδῶν ἐποίησαν τοιόνδε• σκευάσαντες τὴν ἀδελφεὴν ὡς εἶχον ἄριστα, ἐπ᾽ ὕδωρ ἔπεμπον ἄγγος ἐπὶ τῇ κεφαλῇ ἔχουσαν καὶ ἐκ τοῦ βραχίονος ἵππον ἐπέλκουσαν καὶ κλώθουσαν λίνον. 3 ὡς δὲ παρεξήιε ἡ γυνή, ἐπιμελὲς τῷ Δαρείῳ ἐγένετο• οὔτε γὰρ Περσικὰ ἦν οὔτε Λύδια τὰ ποιεύμενα ἐκ τῆς γυναικός, οὔτε πρὸς τῶν ἐκ τῆς Ἀσίης οὐδαμῶν. ἐπιμελὲς δὲ ὥς οἱ ἐγένετο, τῶν δορυφόρων τινὰς πέμπει κελεύων φυλάξαι ὅ τι χρήσεται τῷ ἵππῳ ἡ γυνή. 4 οἳ μὲν δὴ ὄπισθε εἵποντο• ἣ δὲ ἐπείτε ἀπίκετο ἐπὶ τὸν ποταμόν, ἦρσε τὸν ἵππον, ἄρσασα δὲ καὶ τὸ ἄγγος τοῦ ὕδατος ἐμπλησαμένη τὴν αὐτὴν ὁδὸν παρεξήιε, φέρουσα τὸ ὕδωρ ἐπὶ τῆς κεφαλῆς καὶ ἐπέλκουσα ἐκ τοῦ βραχίονος τὸν ἵππον καὶ στρέφουσα τὸν ἄτρακτον.


Κάτι σα μια αρχαία Μαίρη Παναγιωταρά,
μια εργαζόμενη γυναίκα, μια καλή νοικοκυρά,
δεν ήταν τίποτε το τέλειο το καταπληκτικό,
ήταν αυτό που λέμε θύμα τυπικό;.....
όταν ήταν ελεύθερη γιατί αυτή η έρμη ήταν
αιχμάλωτη, αλλά το συνήθειο τό' χε από φυσικού της.....

Η επίδειξη αυτή της γυναίκας, που το έκανε και επίτηδες, δεν της βγήκε σε καλό.

Μετά από αυτό το περιστατικό ο Δαρείος ο Α΄, πήρε ως δούλους όλους τους κατοίκους της περιοχής, διότι ήταν ιδιαίτερα εργατικοί, και τους τοποθέτησε ως παραδείγματα προς μίμηση σε μέρη του βασιλείου, ώστε να παροτρύνει και τους άλλους λαούς να δουλεύουν μεθοδικά όπως αυτοί.
Την ίδια ιστορία άλλοι την αναφέρουν, με λαό της Θράκης. Πρόκειται για τον ίδιο λαό, διότι, τότε ΘΡΑΚΗ έλεγαν την περιοχή από σημερινή Πιερία, μέχρι επάνω από την Βουλγαρία και ακόμη ψηλότερα.