Η ποιήτρια Ήριννα

Το όνομα Ήριννα ή Έριννα όπως
αναφέρεται από ορισμένους,
σημαίνει Άνοιξη.
[Ἠρινὸν:] ἐαρινόν,
γράφει το λεξικό της Σούδας.

Σύμφωνα με το λεξικό της Σούδας,
η Ήριννα καταγόταν από την Τέω,
ή την Τήνο ή από τη Λέσβο και
έζησε στα χρόνια της Σαπφούς.
Άλλοι υποστηρίζουν ως τόπο καταγωγής της
την Τήλο (νησί κοντά στην Κνίδο),
ενώ άλλοι πίστευαν ότι καταγόταν από τη Ρόδο.

Το λεξικό της Σούδας την θεωρεί σύγχρονη
και φίλη της Σαπφούς,
δηλαδή ποιήτρια του 6ου αιώνα,
ενώ ο Ευσέβιος της Καισάρειας στους
καταλόγους των "Χρονικών" του,
την κατατάσσει στα πρόσωπα που έζησαν την
εποχή της 107ης Ολυμπιάδος, δηλαδή το 352 π.Χ.



Erinna taken from Sappho, Simeon Solomon

Έγραψε έπη, σε αιολική και δωρική διάλεκτο.
Οι εξάμετροι στίχοι της κρίθηκαν ισάξιοι
με τους Ομηρικούς.
...................
οἱ δὲ στίχοι αὐτῆς ἐκρίθησαν ἐνάμιλλοι τοῖς Ὁμήρου.
ἀπῆλθε δὲ ἐννεακαιδεκέτις.
Δήλωσις δὲ τῶν ῥηθέντων καὶ τὸ εἰς αὐτὴν ἐπίγραμμα τοῦτο·
«Λέσβιον Ἠρίννης τόδε κηρίον, ἁδὺ τὸ μικρόν,
ἀλλ' ὅλον ἐκ Μουσέων κιρνάμενον μέλιτι. οἱ δὲ
τριηκόσιοι αὐτῆς στίχοι ἶσοι Ὁμήρῳ τῆς καὶ
παρθενικῆς ἐννεακαιδεκάτευς,...


Η ποίηση της απέκτησε μεγάλη απήχηση και φήμη,
από την αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας,
κερδίζοντας το σεβασμό και την εκτίμηση,
πολλών μελετητών.

Επιγράμματα που σώθηκαν στην
Παλατινή Ανθολογία, και αποδίδονται
το ένα σε ανώνυμον, και το άλλο
στον Λεωνίδα (2ο αι.π.Χ) ή στον
Μελέαγρο (3ο αι.π.Χ), κατατάσσουν
την ποίηση της Ήριννας ισάξια της Ομηρικής.

Το ποίημα της, Ηλακάτη, δεν είναι
σίγουρο αν η ίδια ή μεταγενέστεροι
μελετητές το ονόμασαν έτσι.
Σώθηκε σε έναν πάπυρο,που χρονολογείτε
στον 2ο αιώνα μ.Χ. και βρέθηκε το 1928.
Σήμερα ο πάπυρος βρίσκεται στην
Biblioteca Medicea Laurenziana.
Διασώθηκαν μόνο 54 στίχοι του ποιήματος
και εκείνοι όχι ακέραιοι.


Sappho and Erinna in a garden at Mytilene 1864 Simeon Solomon

Στο ποίημα Ηλακάτη, η Ήριννα θρηνεί
για τον πρόωρο θάνατο της παιδικής
της φίλης Βαυκίδος.

Στους στίχους του, περιγράφει τα
παιχνίδια που έπαιζαν ως παιδιά.

Ένα αγαπημένο παιχνίδι της εποχής τους,
όπως περιγράφεται στους κατεστραμμένους
στίχους ήταν η χελώνη.

Στο ομαδικό αυτό παιχνίδι,
ένα μικρό παιδί καθόταν στη μέση
ενός νοητού κύκλου και παρίστανε
την χελώνα.
Τα άλλα παιδιά γύριζαν τρέχοντας
γύρω της και ρωτούσαν:

χελύννη-χελύννη, τι ποιείς εν τω μέσω;
χελώνα-χελώνα, τι κάνεις στη μέση;

Η χελώνα απαντούσε:
έρια μαρύομαι και κρόκην Μιλησίαν
μαλλί περιπλέκομαι και Μιλήσιο νήμα

Τα παιδιά ξαναρωτούσαν:
κι ο γιος σου τι απέγινε κι εχάθη;

Η χελώνα απαντούσε:
από τ' άσπρα του τα άλογα επήδησε
στη θάλασσα κι εχάθη.

Τότε η χελώνα πηδούσε από την μέση
του κύκλου και προσπαθούσε να πιάσει
κάποιο από τα παιδιά που έτρεχαν
τριγύρω της, το οποίο με τη σειρά
του γινόταν η χελώνα.

Η Ήριννα περιγράφει τις παιδικές φωνές,
τα παιχνίδια τους με τις κούκλες,
που συντρόφευαν τις μέρες τους,
όταν έπαιζαν παρέα.
Θυμάται τη Μορμώ, που ήταν
ο μπαμπούλας της εποχής τους,
και πόσο τη φοβόταν,
καθώς τάραζε τα αθώα χρόνια τους
και το παιχνίδι όπου παρίσταναν τις μεγάλες.

Περιγράφει και σκηνές της καθημερινότητας,
όπου το μαλλί μοιραζόταν στις δούλες
και δούλευαν τη ρόκα, και το παστό
κρέας μοιραζόταν σε όλους.

Το επιτύμβιο επίγραμμα (Α.Ρ. 7,11)
της Παλατινής Ανθολογίας που
αποδίδεται στον επιγραμματοποιό
Ασκληπιάδη τον Σάμιο (3ο π.Χ αιώνα),
μας πληροφορεί για τον πρόωρο θάνατο
της ποιήτριας στα δεκαεννέα της,
μόλις, χρόνια.

Η Ήριννα καταπιεζόταν από την αυταρχική,
όπως φαίνεται μητέρα της που την ανάγκαζε
να ασχολείται με όσα την εποχή εκείνη
θεωρούντο πρέποντα για μια κοπέλα.
Η αγάπη της Ήριννας όμως για την ποίηση
ήταν τόσο μεγάλη, που ακόμη και την ώρα
που έκλωθε το νήμα, ή ύφαινε στον αργαλειό,
το πνεύμα της ήταν χαρισμένο στη
Μούσα της ποίησης.

....ἣ καὶ ἐπ' ἠλακάτῃ μητρὸς φόβῳ καὶ ἐφ' ἱστῷ
ἑστήκει Μουσῶν λάτρις ἐφαπτομένη.


Η Ήριννα θλιμμένη για το θάνατο
της φίλης της, θρηνεί μακριά από την νεκρή,
διότι δεν επιτρεπόταν να συμμετάσχει
στην κηδεία και στο πένθος.

Ίσως το γεγονός, ότι ήταν πολύ νέα
κι ανύπαντρη, να ήταν ο λόγος της
απαγόρευσης αυτής.

Δεισιδαιμονίες τέτοιου είδους,
δεν επέτρεπαν μέχρι και
λίγα μόλις χρόνια πριν, στα
ανύπαντρα κορίτσια να
παραβρίσκονται σε κηδείες,
θρήνους και πένθος, διότι
θεωρούνταν γρουσουζιά και κακοτυχία.

Οι στίχοι ξετυλίγονται τόσο ζωντανά,
περιγράφοντας με ευαισθησία,
όσα η ποιήτρια επιθυμούσε
να πει στη χαμένη φίλη.

Μοιραζόμαστε μαζί της τις
στιγμές αυτές της απόγνωσης και
θαυμάζουμε την τρυφερότητα των στίχων της.